قلمرو دین
امتیاز دهید
نویسنده:
عبدالحسین خسروپناه
امتیاز دهید
یکى از مباحث چالش برانگیز روزگار ما، بحث قلمرو دین است. پرسش اساسى در این حوزه ى فکرى این است که آیا اسلام، آخرین و کامل ترین دین الهى و آسمانى، به همه ى مسائل انسانى، اعم از دنیوى و اخروى، فردى و اجتماعى، و مادى و معنوى پرداخته است یا خیر؟ و آیا دخالت دین در این عرصه ها، حداقلى است یا حداکثرى؟
البته واژه هاى حداقلى و حداکثرى، چندان واضح و روشن نیستند و پاسخ دقیق را براى ما به ارمغان نمى آورند; براین اساس، باید این عرصه ها را مسئله محور بررسى نماییم، و وجود و عدم پاسخ هاى آن مسائل را در دین جستوجو کنیم. این پژوهش، تنها به گستره ى شریعت در عرصه ى خداشناسى، نبوت شناسى، معادشناسى، فقه و حقوق و اخلاق اختصاص دارد و به عرصه هاى دیگرى، چون: انسان شناسى، اقتصاد، نظام تربیتى، مدیریت، جامعه شناسى، هنر و غیره نمى پردازد.
در نوشتار حاضر، از چند سبک تحقیق استفاده شده است:
در فصل دوم، سوم و چهارم (قلمرو دین در عرصه ى خداشناسى، نبوت شناسى و معادشناسى) عمدتاً با روش نقلى قرآنى پژوهش شده است و مسائل گوناگون اعتقادى، مانند: چگونگى شناخت خداوند، خداشناسى فطرى، خداشناسى عقلى، عوامل گرایش به شرک، توحید و مراتب آن، صفات الهى، عدل الهى، شبهات مربوط به شرور، افعال الهى، قضا و قدر الهى، ضرورت بعثت پیامبران، شبهات منکران، اوصاف پیامبران، حقیقت وحى، امکان و انواع و مشخصات وحى، تعریف و تعابیر معاد، امکان و وقوع معاد، شبهات منکران، آثار معاد، منازل آخرت و ثواب و عقاب اخروى، با استمداد از آیات قرآن، و تا حدودى از روایات، تبیین و بررسى شده اند و به ندرت به دیدگاه هاى متکلمان و حکیمان نیز اشاره شده است; البته مسائل کلامى منحصر در این سه عرصه نیست. مى توان مسائل مربوط به امامت و مسائل جدید کلامى را از منظر قرآن و سنت بررسى کرد، ولى ما در این نوشتار تنها به این سه مسئله پرداخته ایم; زیرا امّهات اصول دین اند.
ولى سبک تحقیق در فصل پنجم و ششم (قلمرو دین در عرصه ى فقه و حقوق و اخلاق) شبهه محور است; تقریباً بسیارى از شبهاتى که در این عرصه درجامعه ى ما مطرح بوده، مورد توجه و تحلیل قرار گرفته است; و به خاطر وسعت مباحث و مسائل اخلاقى و فقهى به تک تک آنها از منظر قرآن و روایات پرداخته نشده است.
بیشتر
البته واژه هاى حداقلى و حداکثرى، چندان واضح و روشن نیستند و پاسخ دقیق را براى ما به ارمغان نمى آورند; براین اساس، باید این عرصه ها را مسئله محور بررسى نماییم، و وجود و عدم پاسخ هاى آن مسائل را در دین جستوجو کنیم. این پژوهش، تنها به گستره ى شریعت در عرصه ى خداشناسى، نبوت شناسى، معادشناسى، فقه و حقوق و اخلاق اختصاص دارد و به عرصه هاى دیگرى، چون: انسان شناسى، اقتصاد، نظام تربیتى، مدیریت، جامعه شناسى، هنر و غیره نمى پردازد.
در نوشتار حاضر، از چند سبک تحقیق استفاده شده است:
در فصل دوم، سوم و چهارم (قلمرو دین در عرصه ى خداشناسى، نبوت شناسى و معادشناسى) عمدتاً با روش نقلى قرآنى پژوهش شده است و مسائل گوناگون اعتقادى، مانند: چگونگى شناخت خداوند، خداشناسى فطرى، خداشناسى عقلى، عوامل گرایش به شرک، توحید و مراتب آن، صفات الهى، عدل الهى، شبهات مربوط به شرور، افعال الهى، قضا و قدر الهى، ضرورت بعثت پیامبران، شبهات منکران، اوصاف پیامبران، حقیقت وحى، امکان و انواع و مشخصات وحى، تعریف و تعابیر معاد، امکان و وقوع معاد، شبهات منکران، آثار معاد، منازل آخرت و ثواب و عقاب اخروى، با استمداد از آیات قرآن، و تا حدودى از روایات، تبیین و بررسى شده اند و به ندرت به دیدگاه هاى متکلمان و حکیمان نیز اشاره شده است; البته مسائل کلامى منحصر در این سه عرصه نیست. مى توان مسائل مربوط به امامت و مسائل جدید کلامى را از منظر قرآن و سنت بررسى کرد، ولى ما در این نوشتار تنها به این سه مسئله پرداخته ایم; زیرا امّهات اصول دین اند.
ولى سبک تحقیق در فصل پنجم و ششم (قلمرو دین در عرصه ى فقه و حقوق و اخلاق) شبهه محور است; تقریباً بسیارى از شبهاتى که در این عرصه درجامعه ى ما مطرح بوده، مورد توجه و تحلیل قرار گرفته است; و به خاطر وسعت مباحث و مسائل اخلاقى و فقهى به تک تک آنها از منظر قرآن و روایات پرداخته نشده است.
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی قلمرو دین
دوست عزیز این نظری که شما داده اید خیلی ابتدایی می باشد وقتی تاریخ ادیان را بخوانید می بینید همه یک چیز را بیان می کنند اما این ما هستیم که با برداشت های بد و خود برتربینی و فقط خود را خواستن و ... در ادیان اختلاف ایجاد می کنیم . برای کسانی که ادیان را قبول ندارند و می گویند دنیا هدفی ندارد و همین طوری به وجود آمده حرفی ندارم اما یک خواهشی دارم از کسانی که اعتقاد دارند که این دنیا هدفی دارد و همین طوری به وجود نیامده و سازنده ای دارد : بروید در کتابهای ادیان مختلف جستجو کنید و تحقیق کنید و بینید همه ی ادیان یک چیز را به شکل های گوناگون می گویند که در سطح فکری مردم دوران خود باشند آن وقت هست که این جمله گاندی را تکرار خواهید کرد : « من یک مسیحی ، یک یهودی ، یک مسلمان و ... هستم » دوستان این سطح فکری پایین ما هست که این ها را جدا از هم می بیند وگرنه همه پیامبران و امامان کلامشان یک چیز واحد بوده . دوستانی که رشته آنها تجربی بوده می توانند کتابهای مهندس مهدی بازرگان را بخوانند و زیبایی ادیان را درک کنند البته دوستان دیگر هم می توانند از این کتابها استفاده کنند ولی چون مهندس بازرگان بیشتر مطالب را علمی بیان می کنند نه فلسفی و بیشتر مطالبش هم مرتبط با شیمی و زیست می باشد دوستان تجربی بیشتر این مطالب را درک خواهند کرد .
به امید روزی که تمام مردم جهان پیام اصلی و واقعی پیامبران الهی را درک کنند نه اینکه سر چیزهای ریز با هم درگیر شوند و حسابی از خجالت هم در بیایند